ملانوم یا سرطان ملانوما (Melanoma) یکی از پرخطرترین انواع سرطان پوست است. این نوع بیماری اگر به موقع تشخیص داده نود، مشکلات زیادی به بار می آورد، و در صورت تشخیص به موقع آن، احتمال درمان وجود دارد.
تشخیص این بیماری آن چنان پیچیده و مشکل نیست و هر فردی می تواند از نشانه هایی که بر روی پوست او ظاهر می شود، علائم بیماری ملانوم را تشخیص و بررسی نماید. ملانوم اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود کاملا بدون عارضه با جراحی قابل درمان است. لذا در این مقاله سعی داریم که با علائم خطر آن آشنا شویم.
ملانوم چیست؟
ملانوم سلولهای رنگدانه ساز بدخیمی است که می تواند در قسمت های مختلف بدن ظاهر شود. این قسمت ها شامل پوست، ناخن، چشم، مخاط ودیگر ارگانهای داخلی بدن ایجاد شود.
ملانوم به دلیل پتانسیل متاستاز زیادی که دارد، مسئول بیشتر از ۹۰ درصد مرگ های ناشی از سرطان پوست است. شیوع ملانوم در کشور ایران به دلیل عدم استفاده از ضد آفتاب و شیوع سولاریوم و آفتاب گرفتن در حال افزایش است. ملانوم ناخن در نژاد ایرانی شایع تر است ولی ملانوم پوستی در افراد با پوست روشن و کک و مک با تعداد خالهای پوستی زیاد افزایش می یابد.
چه زمانی باید به ملانوم شک کنیم؟
خال هایی که بر روی پوست ظاهر می شوند، می توانند به صورت زیر ظاهر شوند:
تغییر در خال های از قبل موجود در پوست :
به صورت تغییر در سایز، چند رنگ شدن، حاشیه ی نامنظم داشتن،از دست دادن قرینگی، خارش و سوزش و التهاب، سفید شدن اطراف خالها
علائم ملانوما چیست؟
- ایجاد خال جدید با خصوصیات مشکوک ذکر شده در مورد ۱ در بزرگسالان
- خالهای مادرزادی بزرگ کودکی که اخیرا دچار برآمدگی، رشد اخیر یا حاشیه ی نامنظم شده اند.
- ایجاد لک و پیس یا بیماری ویتیلیگو که از نظر متخصص پوست مشکوک تلقی میشود.
- زخم ها یا توده های بدون رنگ که اخیرا ایجاد شده اند و در حال رشد و گسترش هستند
- تغییر رنگ ناخن به صورت ایجاد رگه های طولی رنگی و سیاه در هر کدام از ناخن های دست یا پا
- تغییر رنگ یا ایجاد لکه های تیره ی اخیر در دهان، چشم یا آلت تناسلی
- لکه های تیره در روی بینی یا گونه در کسانی که از کودکی در معرض آفتاب شدیدی قرار داشته اند. حتی اگر سالیان زیادی لکه در صورت وجود داشته باشد باید مورد بررسی دقیق قرار بگیرد.
- عود خال بعد از برداشتن و حذف مخصوصا اگر توسط غیر متخصص پوست برداشته شده باشد و بررسی های لازم شامل درموسکوپی یا ارسال به پاتولوژی انجام نشده باشد
علائم بالا در صورتی که تشخیص داده شود باید در اولین فرصت و به صورت اورژانسی به متخصص پوست مراجعه کرده و بنا به نظر اوتحت برداشت کامل یا نمونه برداری تشخیصی قرار بگیرد.
ملانوما چه عللی دارد؟
علت های بیماری ملانوم عبارت است از :
- قرار گرفتن در معرض نور فرابنفش و نورهای مصنوعی
- نورهای سولار برای برنزه کردن پوست
- آفتاب سوختگی
- ژنتیک
- سن
قرار گرفتن در معرض نور فرابنفش و نورهای مصنوعی
نورهای فرابنفش، سبب می شوند تا خال های پوستی بسیار ساده به خال های بدخیم و ملانوما تبدیل شوند.
نورهای سولار برای برنزه کردن پوست
احتمال اینکه زنان با سن 45 ساله و 45 سال به بالا که برای برنزه کردن پوست خود از سولاریوم استفاده کنند، بیش تر دچار ملانوما شوند، زیاد است.
آفتاب سوختگی
افراد با سن 15 الی 20 سال که بر اثر نورخورشید دچار آفتاب سوختگی شده و تاول زده اند، احتمال ابتلا به این یماری در آن ها بیش تر است.
ژنتیک
در حالت کلی، اکثر افراد مبتلا به ملانوما، به دلیل قرار گرفتن در معرض نورخورشید و یا همان اشعه فرابنفش است. اما ژنتیک و نارسایی سیستم ایمنی نیز از دلایلی است که بسیار در ابتلا به این بیماری نقش دارند.
چه روش های درمانی برای ملانوما وجود دارد؟
درمان ملانوم هر چه سریعتر و در مراحل اولیه در صورت بگیرد راحت تر و بدون عارضه به اتمام میرسد. اهمیت ملانوم در ایران به دلیل دخالت افراد غیر متخصص و از بین بردن خال در مطب، کلینیک های غیر مجاز و آرایشگران بسیار سخت است.تشخیص ملانومی که قبلا توسط غیر متخصص دستکاری شده دیررس و با افزایش ریسک متاستاز و مرگ و میر همراه است. لذا توصیه میشود در مراکز نامعتبر از برداشت خال به شدت خودداری کنید.